PAŹDZIERNIK w WOZOWNI

 

WYSTAWY

 

• PERSONA’2022: Pekka Loiri, Kari Piippo (Finlandia)

Plakaty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu

do 16.10.2022

kuratorka: Anna Grabowska-Konwent

+ wystawa towarzysząca: In memoriam: Tapani Aartomaa (1935–2009)

Tegoroczna edycja PERSONY – serii wystaw prezentujących najwybitniejsze osobowości światowego plakatu i dizajnu – poświęcona jest dwóm fińskim grafikom: Kari Piippo i Pekka Loiri. Obaj reprezentują to samo pokolenie artystów urodzonych około połowy lat 40. XX wieku. Równolegle prowadzili działalność edukacyjną na tym samym uniwersytecie artystycznym w Helsinkach. Tworzą nie tylko plakaty, ale m.in. także logotypy, ilustracje, identyfikacje wizualne, odnosząc wiele sukcesów w kraju i zagranicą oraz zdobywając liczne nagrody za swoje projekty. Przez pewien czas wspólnie prezentowali swoje prace w ramach grupy PILOT¹, jednak nie prowadzą wspólnego studia – każdy nich podąża własną ścieżką, poszukując inspiracji i kierując się osobistymi wyborami. Piippo i Loiri wpisują się w tradycję fińskiego projektowania. Ich drukowane plakaty reprezentują jego najważniejsze cechy, wynikające z osadzenia na dwóch filarach: formie i funkcji. Te aspekty nie starzeją się, nie wychodzą z mody, są stale obecne w myśleniu nad nowymi pracami, bez względu na zmieniającą się technologię druku czy nowe narzędzia do projektowania. To, w jak znakomity sposób można czerpać z tego źródła, widoczne jest w prezentowanych na wystawie plakatach artystów tegorocznej PERSONY.

^Nazwa nieformalnej grupy PILOT powstała z pierwszych liter nazwisk PIippo i LOiri oraz pierwszej litery imienia Tapani Aartomaa, którego plakaty prezentowane są w galerii równolegle do wystawy PERSONA 2022.

 

• Agata Skupniewicz: „LABORATORIUM. RE: al_l_ity ~ liquid borders”

do 16.10.2022

współpraca kuratorska: Natalia Cieślak

„LABORATORIUM. RE: al_l_ity ~ liquid borders” to interdyscyplinarna wystawa, w ramach której Agata Skupniewicz snuje rozważania na temat motywu podróży i sposobów ich odbywania, a także koncepcji granic – geograficznych, politycznych, wewnętrznych. Pretekstem do realizacji tego projektu stała się nie tylko wyprawa artystki na Majorkę, ale również obcowanie z przestrzenią zlokalizowanego tam Archiwum Planas i zgromadzonymi w nim zbiorami. Podróż artystki, przekładana w czasie z uwagi na COVID-19, siłą rzeczy poprzedzona była wirtualnymi wędrówkami po przestrzeni cyfrowej. Dopiero „tranzyt ciała” na wyspę pozwolił jej przekroczyć kolejną poznawczą granicę. Po przybyciu na miejsce aspektem szczególnie interesującymi dla Agaty Skupniewicz okazały się – obok samego terytorium wyspy – także jej płynne ograniczenia. Pierwotnie wyznaczone przez uwarunkowania przyrodnicze, pokonywane były przez człowieka, który stawiał wtórne bariery i podziały, demonstrując tym samym swoją pozycję i poddając krajobraz zewnętrznej presji. Agata Skupniewicz tka swoje prace podróżując w przestrzeniach i czasie. Część z nich powstała w oparciu o archiwalne dokumenty i obrazy dotyczące spuścizny kulturowej Majorki oraz transformacji jej terytorium w konsekwencji rozwoju masowej turystyki, przypadającego na lata 50.–70. XX wieku. Unaoczniają one proces budowania zbiorowych wyobrażeń na temat wyspy. Jej współczesny pejzaż wyłania się ze swoistej dychotomii między ograniczeniem a dostępem, wnętrzem a zewnętrzem, przeszłością a teraźniejszością. Artystka traktuje archiwum jako miejsce inspiracji, przestrzeń poznawczą i narzędzie interpretacyjne o podwójnej naturze: z jednej strony materiały tam zgromadzone uchodzą za zapis historyczny, z drugiej – noszą znamiona kolekcji fikcji. Idea wspomnień oraz granice pamięci – indywidualnej i zbiorowej – ustanawiają oś łączącą prace prezentowane na wystawie. Istotną dla artystki jest kwestia tworzywa wykorzystywanego do tego, by towarzyszące jej idee zyskały namacalne kształty. Jak sama mówi: „Na koncepcję projektu i moje wybory znacznie wpłynął zarówno problem nadprodukcji, jak kwestie środowiskowe. Wiele materiałów i obiektów, które posłużyły mi do przygotowania projektu RE: al_l_ity, pochodzą z odzysku – przeznaczone, przez innych, do wyrzucenia lub ewidentnie znalezione przeze mnie jako śmieci”. Projekt „RE: al_l_ity ~ liquid borders” zrealizowany został w ramach rezydencji artystyczno-badawczej LANDLIMO, we współpracy artystki z Centrum Badań i Kultury Współczesnej „Casa Planas”, Festiwalem „FotoLimo”, kolektywem „RUIDO Foto” i Pyrenees-Mediterranean Euroregion; dodatkowe wsparcie: Instytut Adama Mickiewicza, w ramach programu „Kultura polska na świecie”.

Agata Skupniewicz – artystka o interdyscyplinarnym, eksperymentalnym podejściu i zainteresowaniach z pogranicza dokumentu i narracji artystycznej. Przygląda się relacji artysta – archiwum w dyskursie sztuki współczesnej. Podejmuje tematykę związaną z ideą wspomnień (kolektywnych i indywidualnych), sposobami podróżowania oraz szeroko rozumianą koncepcją granic, odkrywając w ten sposób kobiecy charakter własnych wypraw. Łączy różne formy artystycznej reprezentacji – przede wszystkim fotografię, film eksperymentalny, obiekt, instalację, sięga do książki artystycznej oraz działań site-specific. Nieodłącznym aspektem jej pracy jest proces eksperymentowania w obrębie technik i możliwości zapisu medialnego. Znaczny nacisk kładzie na wyważone i możliwie odpowiedzialne metody działalności i produkcji artystycznej. Równolegle do praktyki artystycznej od wielu lat artystka angażuje się we współpracę z NGO oraz edukację nieformalną. Zależy jej na inicjowaniu dialogu, pogłębianiu wrażliwości i refleksji społecznej.

 

WYDARZENIA

 

• Weekend Seniora w Wozowni

01–02.10.2022, godz. 11.00–18.00

Zapraszamy seniorów na bezpłatne zwiedzanie aktualnych wystaw:

PERSONA’2022 Pekka Loiri, Kari Piippo – Finlandia, In Memoriam: Tapani Aartomaa (1935-2009)

Agata Skupniewicz: „LABORATORIUM. RE: al_l_ity ~ liquid borders”

 

• Co może wynikać z podglądania graficznej kuchni? – wykład dra Sebastiana Dudzika

11.10.2022 (wtorek), godz. 17.30

wstęp wolny

Oglądając efekty twórczej pracy często mówimy o wirtuozerii, graniczącej z magią tajemnicy warsztatowych zawiłości, wreszcie swoistej alchemii, dzięki której najzwyklejszy przedmiot, nawet ten zużyty i niepotrzebny, zmienia się w zjawiskowy byt wywołujący w nas estetyczną przyjemność, generujący emocje, poruszający, a czasem nawet potrafiący obruszyć i zawstydzić. Owa tajemnica jednocześnie przyciąga nas, jak i budzi niepokój. Często z tyłu głowy pojawia się pytanie: a co, jeśli wszystko jest grą pozorów, kuglarstwem mającym utrzymać nas w słodkiej nieświadomości i przekonaniu, że doświadczmy czegoś wyjątkowego? Wątpliwość ta nader często towarzyszy odbioru prac graficznych. Skoro istnieje jakaś forma pośrednia i mechaniczne powielenie obrazu, skoro w rozlicznych technikach wiele zależy od chemii, fizyki i mechaniki, to może mamy do czynienia z czystym rzemiosłem, którego rzeczywistą wartość, choćby wobec nieograniczonych możliwości reprodukowania obrazu, trudno dziś określić. Niewiedza i niepewność sprzyjają budowaniu niepotrzebnego dystansu, czynią nas też rzeczywiście bezbronnymi wobec wielości artystycznych strategii tworzenia. Paradoksalnie twórcza „kuchnia”, wcale nie jest jakimś przesadnie skomplikowanym, trudnym do zrozumienia obszarem. Jej rozpoznanie może przynieść też zaskakująco nowe spojrzenia na samą sztukę. Napisana przeze mnie książka Język procesu we współczesnej grafice polskiej jest właśnie taką próbą obserwacji sztuki graficznej z perspektywy procesowej kuchni. Ukierunkowana została ona nie tyle na specyfikę i niuanse techniczne oraz technologiczne matrycowego medium, ale na swoiste sprzężenie rzeczywistości procesowej z tym, co możemy określić jako artystyczny przekaz. Okazuje się, że takie spojrzenie ukazuje niezwykle fascynujący, pełen nietuzinkowych rozwiązań świat.

Sebastian Dudzik – historyk sztuki, adiunkt w Katedrze Historii Sztuki i Kultury UMK w Toruniu. Przez lata wykładał także na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Doktorat obronił w 2006 roku na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest prezesem Stowarzyszenia Intergrafia zajmującego się popularyzacją i rozwojem artystycznej grafiki w Polsce, a także członkiem Stowarzyszenia Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie. Od kilkunastu lat współpracuje z organizatorami Międzynarodowego Triennale „Kolor w Grafice” w Toruniu, Międzynarodowego Triennale Grafiki im. T. Kulisiewicza „Imprint” w Warszawie oraz Triennale Grafiki Polskiej w Katowicach. W obszarze jego zainteresowań badawczych znajduje się zarówno mecenat artystyczny i kultura materialna czasów nowożytnych, jak i sztuka oraz krytyka artystyczna naszych czasów. Od wielu lat zajmuje się historią, teorią i tożsamością grafiki artystycznej i mediów jej pokrewnych, a także problemem strategii wystawienniczych i kolekcjonerskich nowych mediów. Aktualnie przedmiotem jego badań jest również zagadnienie uniwersum w sztuce polskich artystów urodzonych w dwudziestoleciu międzywojennym. Pokłosiem naukowej pracy w tych obszarach są dwie książki: Jerzy Grabowski. Artysta i uniwersum (2012) oraz Antoni Starczewski. Artysta i uniwersum (2014), a także blisko dwieście problemowych artykułów, esejów i recenzji z zakresu sztuki i kultury wizualnej.

 

• Ameryka. Rewizje wizualnej mitologii – spotkanie wokół książki dra Filipa Lipińskiego

rozmowę z autorem poprowadzi dr Filip Pręgowski

20.10.2022 (czwartek), godz. 17.30

wstęp wolny

Książka „Ameryka. Rewizje wizualnej mitologii Stanów Zjednoczonych” stanowi krytyczną analizę formacji i późniejszych rewizji tego, co autor określa mianem amerykańskich wizualnych mitów. Mity te osadzone są w szeroko pojętej wizualności, modelach spojrzenia, obrazach, sztuce i innych przejawach kultury wizualnej, takich jak film. „Ameryka” została napisana przede wszystkim z perspektywy historyka sztuki, ale również amerykanisty, ma zatem charakter interdyscyplinarny, łączący refleksję z dziedziny historii sztuki, studiów nad kulturą wizualną i studiów amerykanistycznych. Każdy z rozdziałów, które poprzedzone zostały obszernym, teoretycznym wprowadzeniem, stanowi osobne a zarazem skorelowane z całością książki studium przypadku kształtowania się, zwłaszcza w XIX wieku, obrazów-mitów, w rozmaitych ich przejawach formalnych i medialnych, a przede wszystkim tego, jak – w wyniku zmieniającej się sytuacji społeczno-kulturowej – były one rewidowane w sztuce i kulturze wizualnej wieku XX i XXI. Autor dokonuje znamiennego rozróżnienia na Stany Zjednoczone i Amerykę rozumianą jako wyobrażeniowo-symboliczne pole lub ekran konstytuowania się amerykańskiej mitologii, zmierzającej do zneutralizowania różnicy i unifikacji heterogenicznego narodu. Zaprezentowane, obszerne analizy dzieł sztuki, popularnych obrazów i filmów, demonstrują sposób, w jaki – zwłaszcza od połowy XX wieku – w wyniku budzącej się politycznej świadomości zmarginalizowanych grup, na fali walki o prawa obywatelskie i zachodzących zmian w szeroko pojętym społeczno-kulturowym pejzażu Stanów Zjednoczonych, mitologia ta ulegała stopniowej dekonstrukcji. Jednocześnie jednak, mimo owych wewnętrznych interwencji i osłabienia ekonomicznej i kulturowej hegemonii USA na arenie światowej w ostatnich dekadach, autor stawia tezę, odnosząc się do konkretnych przypadków i problemów amerykańskiej wizualności, że ramowe współrzędne mitu ciągle stanowią trwały punkt odniesienia. (opis wydawcy)

—-

Książka uhonorowana NAGRODĄ DZIENNIKARZY w Konkursie na Najlepszą Książkę Akademicką o Nagrody Ministra Edukacji i Nauki oraz JM Rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznańskie Targi Książki 2022

wróć