Warsztaty graficzne | Kartki świąteczne z oryginalnych matryc Ryszarda Gieryszewskiego

1.12 (niedziela), godz. 12:00 – 15:00
wstęp wolny
Galeria Sztuki Wozownia w Toruniu, ul. Rabiańska 20 / wejście od ul. Ducha św. 6

Zapraszamy na wyjątkowe warsztaty graficzne, które odbędą się w ramach Finisażu wystaw: 11. Międzynarodowe Triennale “Kolor w grafice” oraz “Ryszard Gieryszewski 1936-2021 in memoriam”.  W okolicy Świąt Bożego Narodzenia artysta miał w zwyczaju wysyłać swoim znajomym i rodzinie własnoręcznie wykonane kartki świąteczne. Przy użyciu oryginalnych matryc wykonanych i wykorzystywanych przez Ryszarda Gieryszewskiego, udostępnionych przez syna artysty – Krzysztofa Gieryszewskiego, uczestnicy będą mieli okazję wykonać własne kartki.
Stanowisko warsztatowe dostępne będzie dla wszystkich zwiedzających przez cały czas trwania finisażu. Zajęcia poprowadzi artysta grafik Dorota Sobolewska – koordynatorka wystawy “Ryszard Gieryszewski 1936-2021 in memoriam”.

O wystawie “Ryszard Gieryszewski 1936-2021 in memoriam”.:

Miniatury Ryszarda Gieryszewskiego nie są jedynie szkicami prowadzącymi do większych formatowo realizacji, lecz samodzielnymi wypowiedziami mającymi w sobie magię i magnetyzm bliski japońskiemu haiku. To ulotne zapisy podniesione do rangi miniaturowych monumentów, które potrafią wpłynąć na odbiorcę intensywniej, niż niejedno wielkoformatowe dzieło.
Wystawa w Galerii Wozownia – będąca hołdem oddanym temu niezwykłemu grafikowi – składa się przede wszystkim z owych miniaturowych graficznych haiku, z których każdy domaga się od odbiorcy skupienia, wyciszenia i poświęcenia mu czasu, odwdzięczając się wyjątkowymi emocjami, dla których stanowią wspaniały pas transmisyjny. Poniższe uwagi nie roszczą sobie pretensji do całościowej interpretacji twórczości Ryszarda Gieryszewskiego. To raczej miniprzewodnik po najczęściej wykorzystywanych przez artystę chwytach i osobista próba ich interpretacji powstała w oparciu o bliskie obcowanie zarówno z jego grafikami, jak i z samym artystą, z którym miałam zaszczyt i przyjemność wypić niejedną herbatę podczas trwających godzinami dyskusji, zarówno w jego mieszkaniu, jak i skromniej pracowni.

Ryszard Gieryszewski nieustannie balansował na granicy dwóch języków formalnych, łącząc pozornie przeciwstawne żywioły jakimi była abstrakcja geometryczna i organiczna. Ale ta przeciwstawność wypracowana została dopiero w obrębie działań neoawangardowych, próżno jej natomiast szukać w najsłynniejszych dziełach Kazimierza Malewicza i takich jego spadkobierców, jak wspomniany już Rothko. Tę dwoistość twórczości Gieryszewskiego można powiązać z tendencją obecną w polskim malarstwie i grafice z kręgu łódzko-warszawskiego znaczoną nazwiskami takich twórców, jak Stanisław Fijałkowski (z którym nota bene Ryszard Gieryszewski pozostaje w długoletniej przyjaźni) czy Stefan Gierowski.

Jedną ze składowych kompozycji niezwykle konsekwentnie stosowaną przez Ryszarda Gieryszewskiego jest linia przerywana, jakby niedokończona, zatrzymująca się w pół swojego biegu, na moment zanikająca i po chwili odnawiająca się w innej już partii płaszczyzny.

W kompozycjach Ryszarda Gieryszewskiego istotną rolę odgrywa nie tylko linia przerywana. Można wręcz zaryzykować tezę, że linia jako taka jest jednym z podstawowych środków wizualnej wypowiedzi artysty. Jej oddziaływanie zostaje wzmocnione przez sposób, w jaki zostaje wykonana. To linia „z ręki”, często zbudowana z zachodzących na siebie odcinków, o których obecności świadczą zgrubienia lub poszarpany kontur. Jest ona daleka od precyzji linii pożądanych przez „twardych” geometrystów. Jest nośnikiem emocji i indywidualizmu zamkniętym w lapidarnej formie, pozwalającej uniknąć przegadania i kierującej uwagę na to, co stanowi istotę przekazu. Pod tym względem artysta wykorzystuje immanentne cechy abstrakcji geometrycznej (prostotę, bezpośredniość, rezygnację ze zbędnej narracyjności), jednocześnie nie rezygnując z wyrażania osobistych emocji i unikając odindywidualizowania przekazu.

Grafiki Ryszarda Gieryszewskiego należą niewątpliwie do kategorii osobistej i bezpośredniej wypowiedzi, aniżeli do gatunku skomplikowanych konceptualnych i autotelicznych ćwiczeń z formy. To nie linie i figury budują ich przekaz, lecz emocje i odczucia artysty, dla których Ryszard Gieryszewski potrafi odnaleźć uniwersalną i jednocześnie zindywidualizowaną formę.

Warto zauważyć, że opisana powyżej „przerwa” nie dotyczy tylko pojedynczej linii, ale stanowi rodzaj powracającego motywu konstruującego jedną z jak się wydaje najważniejszych cech kompozycyjnych prac tego artysty. W większości z nich pojawia się motyw szpary, prześwitu, otworu, półotworu lub drobnego rozdarcia. Ich oddziaływanie jest niezwykle sugestywne. Można je interpretować na wiele sposobów, dopatrując się w nich zarówno odniesień do oczekiwania, napięcia, jak i nawiązań do tajemnicy, przedstawienia tego, co ukryte, kuszące, niepokojące. Jednak bez względu na to, jakim tropem interpretacyjnym podążymy, wszystkie te „pęknięcia” i „przerwania” oddziałują na nasze emocje, przyciągają nasz wzrok, powodują, że zanurzamy się w poszczególne kompozycje często aż po granice zatracenia się w nich.

To grafiki skłaniające do kontemplacji i jednocześnie wytrącające odbiorcę z obojętności, jaka często towarzyszy swobodnej wędrówce wzroku po wielu współczesnych przykładach działań i tworów artystycznych. To sztuka angażująca, pozbawiona jednak socjologizujących odniesień tak chętnie wykorzystywanych dziś dla wytworzenia reakcji ze strony odbiorcy. Grafiki Ryszarda Gieryszewskiego nie epatują bezpośrednimi odwołaniami do aktualnej sytuacji społecznej czy politycznej i pozostają przekazem o uniwersalnym charakterze, w którym każdy może odnaleźć komunikat skierowany bezpośrednio do siebie.

Ryszard Gieryszewski urodził się w 1936 roku w Warszawie. W latach 1959-1964 studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach profesorów Aleksandra Kobzdeja i Andrzeja Rudzińskiego. Był członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Drzeworytników XYLON w Szwajcarii. Miał ponad 30 wystaw indywidualnych oraz ponad 300 wystaw zbiorowych malarstwa i grafiki w kraju i za granicą. Za prace malarskie i graficzne otrzymał wiele prestiżowych nagród i wyróżnień. Jego prace znajdują się w muzeach w kraju i za granicą. Używał języka geometrii, traktując go jako sposób wyrażania siebie i rodzaj wewnętrznej dyscypliny i filozofii. Zmarł w Warszawie w 2021 roku.

wróć