Maj w Wozowni
WYSTAWY
/ Bogdan Przybyliński „Ad Astra” – do 07.05
/ „Przewrót” – wystawa zbiorowa – do 14.05
/ True Toy Story
12.05–11.06.2023
otwarcie wystawy: 12.05 (piątek), godz. 18.00 / wstęp wolny
artystki i artyści: Marta Antoniak, Martyna Kielesińska, Iwona Liegmann, Katarzyna Łyszkowska, Zuzanna Piotrowska, Aleksandra Sojak-Borodo, Radek Szlęzak, Adam Witkowski, Tomasz Wlaźlak
kuratorka: Natalia Cieślak
W popularnej kreskówce zabawki zgromadzone w chłopięcym pokoiku „ożywały”, gdy nikt na nie nie patrzył. W przestrzeni galerii odwrotnie – egzystują i przemawiają właśnie wtedy, kiedy stają się obiektem wnikliwego oglądu.
Gry, zabawki i inne obiekty związane z szeroko pojętymi dziecięcymi rozrywkami to motywy często pojawiające się w sztuce współczesnej. Prace związane z nurtem toy art czy pochodnymi mu tendencjami funkcjonują w szerokim wachlarzu kontekstów, ponieważ ich potencjał jest praktycznie niewyczerpany. Lalki, krasnale czy figurki z Kinder Niespodzianek zyskują w nich podmiotowość i współuczestniczą w kreowaniu opowieści osnutych wokół różnych aspektów rzeczywistości. Niejednokrotnie autorki i autorzy tego typu prac bazują na własnej biografii i nostalgii za czasami, kiedy w czterech ścianach dziecięcego pokoju odnajdywali przestrzeń bezpieczeństwa czy nawet sacrum. Ich artystyczne realizacje potrafią aktywować także pamięć odbiorczyń i odbiorców, generując u nich powidoki z okresu, gdy same/-i miały/mieli po kilka lat. Jednak wspomnienia – podobnie jak i materia, z której stworzone są ich obrazy – niejednokrotnie się w tych pracach rozpływają, są trudno uchwytne. Indywidualną kwestią pozostaje także, czy ślady przeszłości pozostawiają po sobie wrażenia tylko przyjemne, czy także przykre i drażniące. Smak cukierka odwiniętego z kolorowego papierka może okazać się bowiem zaskakująco cierpki… Zabawki bywają również elementami strategii mówienia o tematach trudnych dla nas – żyjących pod nieustanna presją. Wańka-wstańka ma obowiązek utrzymać się w pionie mimo zewnętrznych zawirowań, a Barbie-syreny, których piękno i powab już przeminęły, muszą znaleźć sposób na pogodzenie się z upływem czasu. Ich problemy są więc zaskakująco ludzkie.
W świecie nawiązań do dziecięcej ekspresji wiele zdarzyć się może. Bajkowa konwencja rysunkowa ma potencjał, by stać się formą namysłu nad pułapkami technologii i rygorem efektywności. Ranny, gumowy jelonek i armia małych pingwinów mogą przyjąć rolę narratorów opowieści piętnujących okrucieństwo wobec zwierząt i edukującymi o zmianach klimatycznych. Wystawa „True Toy Story”, bazując na ambiwalencji, która wpisana jest w zabawkowe uniwersum prac współczesnych artystek i artystów, przywołuje historie nie zawsze pogodne i z happy endem, ale szczere i prawdziwe.
/ Sonia Rammer: „O kobiecie, która myślała, że jest psem”
25.05–9.07.2023
otwarcie wystawy: 25.05 (czwartek), godz. 18.00 / wstęp wolny
W trakcie pobytu rezydencjalnego na Grenlandii Sonię Rammer otaczała śnieżna, majestatyczna i lodowata pustka, w której jednymi z nielicznych ruchomych elementów były psy. Obserwowała ich zwyczaje i sposoby poruszania się po śniegu, by w końcu wejść w ich rolę własnym ciałem. Za działaniami artystki stoi pragnie oddania sprawiedliwości indywidualnej zwierzęcej egzystencji poprzez performatywne wejście w ich skórę i zasmakowanie uczucia stawania się radykalnie Innym wobec własnego człowieczeństwa i ludzkiej tożsamości.
Zarówno fotografie, jak i dokumentacja wideo, zrobione przez artystkę, są minimalistyczne: niewielka sylwetka „psa” porusza się spokojnie na mroźnym pustkowiu. To ekstremalne środowisko do testowania granic własnej tożsamości i prowokowania do refleksji nad (nie)szczelnością gatunkowych granic czy schyłkiem antropocenu z jego nadętym przekonaniem o wyższości człowieka ponad innymi gatunkami zamieszkującymi Ziemię.
Sonia Rammer – artystka, podróżniczka, psycholożka, zawodowo związana z Uniwersytetem Artystycznym im. M. Abakanowicz w Poznaniu (Wydział Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa), gdzie prowadzi Pracownię Sztuki w Perspektywie Międzykulturowej. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych w kraju (m.in. BWA, Bielsko Biała; Wozownia, Toruń; BWA, Wrocław; Arsenał, Poznań; Art Station, Poznań; BWA, Bydgoszcz; AT, Poznań; MOS, Gorzów; BWA, Łódź; BWA, Leszno; Curators Lab, Poznań; DAP, Warszawa; Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin) i za granicą (m. in. Jerozolima, Izrael; Nowy Jork, USA; Berlin, Niemcy; Hofsos, Islandia; Marpha, Nepal; Bruksela, Belgia). Na kształt jej twórczości wpływają doświadczenia międzykulturowe, zdobywane na rezydencjach artystycznych (np. Marpha Foundation, Nepal; Baer Art Center, Islandia; Arctic Culture Lab, Grenlandia), nieustające wychodzenie poza strefę komfortu, zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym, oraz pielęgnowanie związków międzygatunkowych. Pracuje w różnorodnych mediach.
Wystawa jest pokłosiem rezydencji artystycznej, jaką Sonia Rammer odbyła w Arctic Culture Lab na Grenlandii w kwietniu 2022 roku.
/ Szymon Osiński: „Mitopeja koloru”
25.05–9.07.2023
otwarcie wystawy: 25.05 (czwartek), godz. 18.00 / wstęp wolny
Bodźcem do podjęcia tematu koloru było dla artysty doświadczenie panoszącego się po ścianach, współczesnego malarstwa (często młodego), którego nastawienie wobec koloru wydawało się przyjmować posthistoryczny charakter. Szeroko przyjęta teoria kolorów oraz zaskakująco popularna psychologia barw jawią się jako niepodważalnie słuszne, przy czym, jak mogłaby to sugerować historia, ich zasadność nie jest wcale tak oczywista. Temat rodzi wiele uniwersalistycznych pokus. Liczne dziedziny, które go podejmują, mają tendencję do zamykania się we własnych bańkach. Brak dialogu między głęboko wyspecjalizowanymi dyscyplinami prowadzi do nierzetelnych badań oraz wniosków – kwestia koloru jest bynajmniej nierozwiązana.
Celem projektu Szymona Osińskiego jest stworzenie alternatywnego systemu kulturowego odczytu barw, a w kontekście wystawy w Wozowni – przedstawienie wstępnych założeń tegoż systemu. W ujęciu artysty: „Kolor nie jest brany pod uwagę jako potencjalne medium kreowania nowych znaczeń ani też przesuwania znaczeń dotychczasowych. Wchodzę w spór z dotychczasowym jego postrzeganiem. Budując osobny kontekst, oczekuję uzyskania przez barwę pewnej autonomii. Zakładam a priori, że kolor jest odczytywany przede wszystkim poprzez pryzmat kultury, zatem jako tkanka informacyjna (język) nie posiada inherentnych znaczeń”.
Sam tytuł „Mitopeja koloru” wiąże się ze zjawiskiem obecnym w literaturze okresu romantyzmu, polegającym na celowym przejmowaniu wątków mitologicznych i tworzeniu na ich podstawie fikcyjnych motywów literackich, zwanych motywami mitopeicznymi. Współcześnie mitopeizacja dotyczy nie tylko literatury, ale także np. filmów czy gier komputerowych.
Pojęcie mitopei w tytule wystawy Szymona Osińskiego tłumaczy i zarazem uwydatnia subiektywność prezentowanego przez niego świata. Jak artysta wskazuje: „Podjęcie się stworzenia mitopei jest kompromisem, potrzebnym dla uzyskania czytelności stworzonego przeze mnie systemu kulturowego odczytu barw”.
Szymon Osiński – jeszcze desperacko młody, studiuje Mediację Sztuki na wrocławskiej ASP. Nieograniczony jednym medium, najchętniej wraca do malarstwa, coraz częściej wychodzi w przestrzeń. Zafascynowany światem kolorów, historią pigmentów, symboliką barw oraz sposobem ich percepcji i oddziaływania. Zbyt skromny, aby dzielić się swoimi niezliczonymi osiągnięciami.
Artysta jest laureatem Nagrody Specjalnej Rektora UMK i Galerii Sztuki Wozownia dla najlepszej pracy studenckiej 12. Triennale Małych Form Malarskich.
WYDARZENIA
07.05 (niedziela), godz. 13.00
Finisaż wystawy Bogdana Przybylińskiego „Ad Astra”
wstęp wolny
11.05.2023 (czwartek), godz. 18.00
Teatr Węgajty w dwóch odsłonach: songi teatralne i internetowe archiwum – spotkanie z Erdmute i Wacławem Sobaszkami (Teatr Węgajty) oraz badaczką historii i teorii teatru dr Magdaleną Hasiuk-Świerzbińska (Polska Akademia Nauk)
wstęp wolny
Teatr Węgajty to ośrodek teatru niezależnego, działający w zaadaptowanej stodole w Węgajtach k. Olsztyna. Jest miejscem spektakli, festiwalu „Wioska Teatralna”, warsztatów Innej Szkoły Teatralnej i różnego rodzaju działań artywistycznych.
W ramach spotkania w Wozowni o działalności „Węgajt” opowiedzą jego założyciele: Erdmute i Wacław Sobaszkowie. Jak sami mówią: „Od wielu lat muzyka jest tym, czym zajmujemy się na co dzień. Nasza droga tworzenia muzyki teatralnej prowadziła od grania motywów tradycyjnych do własnych kompozycji, nieraz balansujących na granicy muzyki i performansu. Utwory odzwierciedlają także związek teatru z aktywizmem, który stał się dla nas istotny około roku 2010, kiedy to stworzyliśmy spektakl pt. »Woda 2030«. Nazwaliśmy je wtedy songami – zgodnie z brechtowskim myśleniem”.
W drugiej części spotkania Magdalena Hasiuk-Świerzbińska zaprezentuje internetowe archiwum – owoc współprowadzonego przez nią projektu badawczego „Teatr Węgajty – 35 lat teatru antropologicznego i poszukiwań społeczno-kulturowych”, realizowanego w Instytucie Sztuki PAN ze środków Narodowego Centrum Nauki. Udostępnione wkrótce archiwum w zamyśle stanie się żywą przestrzenią refleksji o teatrze.
Erdmute Sobaszek – urodzona w Niemczech (wschodnich), w Polsce żyje i działa od 1977 r., kiedy włączyła się w prace Interdyscyplinarnej Placówki Twórczo-Badawczej „Pracownia” w Olsztynie. Współzałożycielka Teatru Węgajty w 1986 r. Aktorka i instrumentalistka spektakli „Węgajt“ i własnych. Menedżerka projektów animacyjnych, prowadzi warsztaty, tłumaczy z języka niemieckiego.
Wacław Sobaszek – współzałożyciel olsztyńskiej Interdyscyplinarnej Placówki Twórczo-Badawczej „Pracownia”. Od 1982 r. prowadzi działalność teatralną, muzykuje, inscenizuje spektakle, organizuje festiwal „Wioska Teatralna”, pisze i wykonuje songi, publikuje wiersze (tomik „Pomiędzy” wyd. 2017) i dzienniki („Spiski życiowe” wyd. 2020).
12.05 (piątek), godz. 18.00
otwarcie wystawy „True Toy Story”
wstęp wolny
13.05 (sobota), godz. 18.00–22.30
Noc Muzeów w Wozowni
wstęp wolny
W czasie Nocy Muzeów zapraszamy do zwiedzania aktualnych wystaw w Wozowni: „True Toy Story” oraz „Przewrót”. Można je będzie oglądać indywidualnie lub wziąć udział w oprowadzaniu kuratorskim. Po oprowadzaniu przestrzeń wystawy „Przewrót” zmieni się w obszar działań warsztatowych. W trakcie wspólnych aktywności plastycznych wraz z artystami będzie można lepić, szyć, oglądać, rozmawiać, a przy okazji zapoznawać się z codziennymi praktykami na rzecz budowy wspólnot nie-ludzkich. Będzie chaotycznie, twórczo, inspirująco – zapraszamy osoby w każdym wieku. Przez cały wieczór dostępne będzie również samoobsługowe stanowisko warsztatowe dla dzieci, zlokalizowane w przestrzeni wystawy „True Toy Story”.
Gorąco zapraszamy!
Szczegółowy program Nocy Muzeów w Wozowni:
18.00–22.30 – bezpłatne zwiedzanie aktualnych wystaw: „True Toy Story” i „Przewrót”
18.00–22.30 – samoobsługowe stanowisko warsztatowe dla dzieci na wystawie „True Toy Story”
18.30 – oprowadzanie kuratorskie po aktualnych wystawach
20.00–22.30 – Codzienne utopie: działania warsztatowe z artystami na wystawie „Przewrót”
14.05 (niedziela), godz. 16.00
Finisaż wystawy „Przewrót” – spotkanie / spacer / koncert / ognisko
zbiórka: boisko zlokalizowane na Wrzosowisku na wysokości ul. Krokusowej
wstęp wolny
Na zakończenie wystawy „Przewrót” wychodzimy z galerii, by zjednoczyć się w sieci witalnych współzależności!
W tym celu zapraszamy na toruńskie Wrzosowisko, o którym w ramach wystawy tyle niesamowitych historii opowiedziały nam Zielone Wrzosy. Tego dnia zamiast ciężkiego zapachu oleju silnikowego unoszącego się nad pracą Macieja Wierzbickiego proponujemy zapach świeżo kwitnących bzów, a zamiast zadumy nad cyklem „Braku Lasu” Martyny Miller, odwiedzimy całkiem przyjemny naturalny las, po którym oprowadzą nas jego miłośnicy. Spotkanie zakończymy przy wspólnym ognisku, nadsłuchując dźwięków lasu i tych, którzy w tym lesie się chowają. W trakcie finisażu odbędzie się także koncert Toruńskiej Orkiestry Improwizowanej.
Zapraszamy wszystkich do wspólnego świętowania!
Naszą podróż rozpoczniemy o 16.00 przy boisku zlokalizowanym na Wrzosowisku na wysokości ul. Krokusowej. W przypadku spóźnienia zapraszamy do podążania za dźwiękami śmiechów i żywych rozmów! Jedzenie i napoje we własnym zakresie.
Uwaga! 14.05 (niedziela) Galeria Sztuki Wozownia przy ul. Ducha św. 6 będzie nieczynna dla zwiedzających.
25.05 (czwartek), godz. 18.00
otwarcie wystaw Sonii Rammer i Szymona Osińskiego
wstęp wolny
31.05 (środa), godz. 18.00
„(Nie)chciana tożsamość” – spotkanie wokół książki
prowadząca: katarzyna lewandowska
osoby prelegenckie: Magdalena Maciudzińska-Kamczycka, Filip Pręgowski
wstęp wolny
Książka „(Nie)chciana tożsamość” jest drugą odsłoną publikacji o tym samym tytule, wydanej kilka lat wcześniej. Obydwie stanowią podsumowanie naukowo-artystyczno-aktywistyczych konferencji i działań, które dotyczyły szeroko rozumianego wykluczenia.
Drugi tom „(Nie)chcianej tożsamości” jawi się jako ważny i śmiały głos w kontekście dyskusji toczących się obecnie w humanistyce. Całość dotyczy wielorakich procesów konstruowania tożsamości, tego Innego/Innej, często obcego, który_a nie ma mandatu patriarchalnego i homogenicznego kulturowo społeczeństwa, a domaga się własnej reprezentacji w przestrzeni wizualnej i tekstach kultury. Problemy „tabuizowanej” przeszłości, uchodźstwa, odrzucenia i wstydu, treści zaległych w podświadomości, często powiązanych z wykluczeniem ze względu na odmienność etniczną, płciową, religijną czy narodową, tworzą trzon dyskusji teoretycznych, artystycznych i aktywistycznych.
Formuła spotkania w Wozowni zakłada krótkie wprowadzenie do tematu Innego/Innej, wykłady zaproszonych osób, których teksty znalazły się w publikacji, oraz rozmowę-wymianę z publicznością.
Prowadząca: katarzyna lewandowska
W ramach spotkania odbędą się dwie prezentacje:
Magdalena Maciudzińska-Kamczycka: „OdTWARZanie tożsamości i inne (nie)chciane zabiegi Yocheved Weinfeld i Jacka Staniszewskiego.”
Filip Pręgowski: „Blackface. Współczesna sztuka amerykańska wobec stereotypów na temat czarnej tożsamości”
Biogramy:
katarzyna lewandowska – historyczka sztuki, feministka, kuratorka, aktywistka, działaczka na rzecz praw osób wykluczonych i poza-ludzkich. W swoich badaniach skupia się na poszukiwaniu cielesności w sztuce współczesnej, korzystając z intersekcjonalnej strategii feministycznej. Zainteresowana jest sztuką zaangażowaną i totalną, która wchodzi w krytyczny dyskurs z władzą – w szerokim tego słowa znaczeniu. Badaczka zajmuje się także motywami kobiecości w sztuce tybetańskiej. Autorka wielu wystaw oraz cyklu wystaw. Absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Pracowała w Katedrze Historii Sztuki i Kultury UMK w Toruniu, Gender Studies w Instytucie Filozofii UMK w Toruniu. Dzisiaj związana z Akademią Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Magdalena Maciudzińska-Kamczycka – pracuje w Katedrze Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Studia magisterskie i doktoranckie ukończyła w Instytucie Historii Sztuki UAM w Poznaniu. Zajmuje się głównie reprezentacją judaizmu w czasach starożytnych, a także współczesną kulturą wizualną z perspektywy feministycznej i badań nad kraj-obrazem. Autorka monografii „Żydzi i judaizm w zwierciadle sztuki antycznej” (2014), współredaktorka m.in. dwóch tomów „(Nie)chcianej tożsamości” (2016, 2023).
Filip Pręgowski – adiunkt w Katedrze Historii Sztuki Nowoczesnej i Pozaeuropejskiej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Zajmuje się historią i teorią sztuki, badaniem dyskursu artystycznego i historią krytyki artystycznej. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na sztuce brytyjskiej i amerykańskiej XX i XXI wieku. Autor książek „Francis Bacon. Metamorfozy obrazu” (Warszawa 2011), „The Pictures Generation. Sztuka i krytyka w czasach przełomu” (Toruń 2022) oraz artykułów naukowych, a także publikacji o sztuce o charakterze popularyzatorskim. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA oraz Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata.